Przerost gruczołu krokowego (prostaty)
• Męski gruczoł krokowy ulega łagodnemu przerostowi -łagodny gruczolak prostaty (nie mylić z rakiem tego narządu!).
• Gruczoł krokowy, twór wielkości kasztana, położony jest na przeponie miednicy poniżej pęcherza moczowego. Ujście pęcherzowo-cewkowe daje początek cewce moczowej, która przebiega przez prostatę i penis na zewnątrz.
• Przerost prostaty występuje przede wszystkim u mężczyzn po 50 roku życia.
• Wprowadzając palec do odbytnicy, można pośrednio określić wielkość, kształt i spoistość gruczołu krokowego.
• Jeśli gruczoł krokowy utrudnia odpływ moczu, to ułatwione zostaje namnażanie się bakterii w moczu zalegającym w pęcherzu. Ponadto następuje zastój moczu również w obrębie moczowodów i miedniczek nerkowych oraz zwiększenie ciśnienia w ich obrębie, co może uszkadzać miąższ nerkowy również na drodze mechanicznej.
• Większość gruczolaków prostaty ma charakter łagodny. Przyczyną ich są zmiany hormonalne, do jakich dochodzi w ustroju starzejącego się mężczyzny.
• Przerost gruczołu krokowego może ulec zezłośliwieniu (łagodny gruczolak może przekształcić się w gruczolakoraka). U mężczyzn powyżej 65 roku życia rak prostaty jest najczęstszym nowotworem złośliwym.
• W początkowym okresie przerost gruczołu krokowego przebiega najczęściej bezobjawowo.
• Wolno postępujący przerost prostaty powodujący stałe, ale powolne powiększanie się gruczołu, może utrudniać całkowite opróżnianie się pęcherza moczowego. W tym okresie choroby występują takie dolegliwości jak:
– częste parcie na mocz;
– strumień oddawanego moczu przestaje być wartki (staje się wątły); oddawanie moczu zaczyna się i nagle, nieoczekiwanie ustaje;
– w końcowym okresie oddawania moczu (mikcji) mocz wycieka kroplami;
– niekiedy mocz jest krwisty;
– występują trudności w samokontroli czynności pęcherza; dochodzi do nietrzymania moczu; nocą pojawia się parcie na mocz;
– następuje nagłe zupełne zatrzymanie moczu: jest to oczywiście bezmocz pochodzenia mechanicznego; w ciągu kilku następnych godzin pojawiają się bóle, często o znacznym nasileniu, odczuwane również – wraz ze wzmożonym uczuciem parcia – przy ucisku na podbrzusze.
Jak sobie radzić?
• Należy regularnie poddawać się badaniom okresowym (badaniom wczesnego wykrywania). Pomoże to we wczesnym rozpoznaniu choroby.
Kiedy iść do lekarza?
• Jeśli wystąpią dolegliwości i objawy wskazujące na przerost prostaty.
• Kiedy uczucie parcia na mocz zmusza do wielokrotnego wstawania w nocy, ale próba oddania moczu pozostaje bez efektu, lub też efekt ten jest nikły.
• Jeśli wystąpi nagłe zatrzymanie moczu. Stan ten stanowi bezwzględne wskazanie do udzielenia kwalifikowanej, natychmiastowej pomocy lekarskiej! Cewnikowanie pęcherza może okazać się niezbędne! Zabieg ten umożliwia odciążenie przepełnionego pęcherza moczowego (mocz wypływa przez cewnik na zewnątrz).
• Pozostawienie cewnika w pęcherzu na dłużej sprzyja zakażeniu (infekcja wstępująca), dlatego też ten sposób postępowania powinien być ograniczony do szczególnych wskazań. (Zakażenie wstępujące może sięgać nawet nerek, niszczyć je i doprowadzać do ich niewydolności).
• Znaczne powiększenie gruczołu krokowego, doprowadzające do zastoju moczu w pęcherzu, wymaga zastosowania chirurgicznej metody leczenia (resekcja gruczołu krokowego). Niekiedy zabieg ogranicza się do elektroresekcji części prostaty (technika przezcewkowa), jednak w większości przypadków niezbędne jest wykonanie bardziej rozległego zabiegu z cięcia nadłonowego i całkowite usunięcie prostaty.
• Po operacyjnym usunięciu gruczołu krokowego przejściowo mogą wystąpić zaburzenia wzwodu (erekcji), które zwykle ustępują po kilku tygodniach. Tak więc obawa przed pooperacyjną trwałą impotencją jest nieuzasadniona.
• Jeśli dojdzie do zezłośliwienia gruczolaka (rak prostaty), to stosuje się leczenie hormonalne, bez konieczności operowania. Ostatnio dokonał się duży postęp w zachowawczym leczeniu raka gruczołu krokowego (nowe leki hormonalne).
